Menu

Osowiec

Twierdza w Osowcu to twierdza zaporowa o charakterze dużego, dwubrzegowego
przedmościa, zamykająca kierunek Ełk-Grajewo-Białystok. Twierdza składała się z
czterech fortów i stanowiła zakończenie fortyfikacji linii Wisła-Narew-Biebrza.
Budowę twierdzy rozpoczęto w 1882 r. Pierwotnie zamierzano wybudować jedynie
fort zaporowy na południowym brzegu Biebrzy (Fort I). Pod koniec budowy, dla
umożliwienia działań obronnych także i na północnym brzegu rzeki Biebrzy
wzniesiono Fort II. Po ukończeniu prac przy jego budowie zapadła decyzja o
budowie następnych fortów - Fortu III i Fortu IV oraz baterii z prochownią jako
reduty łomżyńskiej. Planowano wybudować również Fort V (na północy zachód od
Fortu IV), ale zadania tego nie wykonano. W miejscu planowanego Fortu V powstały
jedynie umocnienia polowe.

Na przełomie września i października 1914 r. na uzbrojeniu twierdzy były 133
działa ciężkie, a ponadto w kaponierach i półkaponierach były 43 armaty kaliber
57 mm, oraz 24 armaty 76 mm w trzech bateriach artylerii wypadowej. Poza tym w
twierdzy znajdowały się armaty przeciwszturmowe i polowe innych wzorów. W
połowie września 1914 r. wojska rosyjskie 1 i 2 Armii po klęsce pod
Tannenbergiem i nad Jeziorami Mazurskimi cofnęły się na linię Niemna, Biebrzy i
Narwi. W tym czasie Twierdza Osowiec od 26 do 29 sierpnia 1914 r. stała się
jednym z centrów koncentracji nowotworzonej 10 Armii. Twierdza dla tworzącej się
armii pełniła rolę bazy zaopatrzeniowej i węzła komunikacyjnego. Wojska
niemieckie, prowadzące pościg za wycofującymi się armiami rosyjskimi, w połowie
września 1914 r. dotarły na dalekie przedpola Twierdzy Osowiec, zdobywając po
krótkich walkach Grajewo i Szczuczyn.